Bodem en water als basis voor onze toekomst
Vergezichten over een vogelrijke Waddenzee. Uitgestrekte en kleurrijke graslanden waar weidevogels de toon zetten. Waterrijke overstromingslandschappen met rietlanden, vis en moerasvogels. En traag stromende beken door een kleinschalig cultuurlandschap met natuurrijke bossen. Wat een aantrekkelijk vooruitzicht om in 2050 door Fryslân te wandelen, te fietsen of om er te wonen! Rijk aan natuur en met een landschap dat bloeit en zoemt van de insecten, waar een schone bodem aan de basis staat van gezonde producten uit onze eigen omgeving. We zien uit naar een groene toekomst voor komende generaties.
In opdracht van de Friese natuurorganisaties is een toekomstperspectief voor een Natuurlijk Fryslân in 2050 is geschetst. Natuur kan bijvoorbeeld overschotten van water opvangen, of een watervoorraad vasthouden voor droge tijden. De bodem kan CO2 vastleggen in plaats van uitstoten. De kust kan meegroeien met de zeespiegelstijging als we kwelders klei laten invangen. Het zijn voorbeelden die Fryslân klaar maken voor de uitdagingen die op ons af komen, maar die ook leiden tot een landschap dat rijk is aan biodiversiteit en waar het aangenaam wonen en werken is. In de visie is aangegeven hoe programma’s voor bijvoorbeeld waterbeheer, ruimtelijk beleid, veenweide, kustverdediging, de bossenstrategie en vergroening van de landbouw op elkaar afgestemd kunnen worden. Voor vijf Friese cultuurlandschappen is – als uitsnede van de overzichtskaart – een verdiepingsslag gemaakt als uitnodiging om samen aan de slag te gaan, voor mensen én voor de medebewoners.
Aan de basis van het perspectief staat de unieke bodemopbouw van Fryslân met klei-, laagveen en zandlandlandschappen. We combineren het bodemsysteem met een robuust watersysteem in het licht van de klimaatverandering. Dat betekent vertragen en bufferen van het water in gebieden waar het kan om de grotere extremen in het weer op te kunnen vangen; meer ruimte voor water om verdroging van natuur en landbouwgronden te voorkomen. Water wordt daarbij zoveel mogelijk vastgehouden op de hogere gronden, in herstelde beekdalsystemen en plaatselijk in diepe veenpolders en rond de boezemmeren. We geven meer ruimte aan natuurlijke processen, vooral in de grotere natuurgebieden. Beheer van natuur is vaak nodig om bestaande natuurwaarden niet te verliezen. Veel zeldzame soorten stellen hoge eisen aan hun leefomgeving. We koesteren daarom de bestaande parels van biodiversiteit, zoals soortenrijke natuurterreinen of landgoederen met oude lanen. Voor het veiligstellen van deze bronnen van soorten en genetisch kapitaal zijn verbindingen tussen de natuurgebieden essentieel. Een slimme groene en blauwe dooradering van het cultuurlandschap, in combinatie met een duurzaam en natuurinclusief landgebruik, draagt daar sterk aan bij. Deze dooradering sluit aan bij de streekeigen cultuurlandschappen en versterkt de zichtbaarheid ervan. Een mooi voorbeeld daarvan geeft de uitsnede voor de Noardlike Fryske Wâlden, het landschap van Leien, Lits en Lauwers met een grote rijkdom aan elzensingels en houtwallen en lokale grondwatersystemen rondom laagveenplas De Leien. Het perspectief is een uitnodiging om met elkaar het gesprek aan te gaan met de kaart als basis, die verder in te kleuren en de grote maatschappelijke opgaven aan elkaar te koppelen.
Voor de intregale visie Natuerlik Fryslân 2050 klik hier >>>
De visie is vormgegeven als kalender, zie bijgaand filmpje van Rinske de Ruyter;
Voor meer info en het terugkijken van het webinar met de lancering van de visie; natuerlikfryslân2050.nl
Voor een uitgebreid artikel in de Leeuwarder Courant klik hier >>>
Voor een artikel in het Friesch Dagblad klik hier >>>
Voor een artikel in RO Magazine (juni 2022) klik hier >>>
Voor een artikel in het tijdschrift Landschap (oktober 2022) klik hier >>>
Bureau Peter de Ruyter landschapsarchitectuur i.s.m. Daniëlle Hollants (Atelier des Hollants) en Altenburg & Wymenga ecologisch advies. In opdracht van It Fryske Gea, Friese Milieufederatie, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, oktober 2020 – juni 2021.